Welke speaker heb je nodig met een microfoon?

Eindelijk duidelijkheid over speakers en microfoons. Deze gids wijst je stap voor stap de weg naar professioneel geluid.

Hoeveel geluid heb ik nodig met een microfoon?

Geluidsniveaus worden gemeten in decibel (dB). Mensen kunnen geluiden horen van ongeveer 0 dB, wat de zachtste geluiden zijn, tot maximaal 120-130 dB, waarbij geluid pijnlijk wordt. Wij weten dat hoe verder je van de geluidsbron staat, hoe zachter het geluid klinkt. Voor jouw presentatie betekent dit dat de luidspreker meer geluid moet produceren naarmate de ruimte groter is. Andere factoren, zoals de akoestiek en de omgeving, beïnvloeden ook de geluidskwaliteit naast de grootte van de ruimte. Naast de vloeroppervlakte is de hoogte van een ruimte ook belangrijk om te weten. Houd hier rekening mee, omdat hogere plafonds meer luchtvolume hebben en dit kan leiden tot extra geluidsabsorptie en verspreiding. In hogere ruimtes heb je mogelijk meer vermogen nodig om hetzelfde geluidsniveau te bereiken als in lagere ruimtes.

Bij spraakversterking adviseren wij een geluidsniveau dat voldoende is om achtergrondgeluiden te overstijgen zonder overweldigend te worden. In een vergaderruimte ligt het achtergrondgeluid meestal rond de 40 dB. Wij raden aan om met de microfoon een niveau van 70 dB te bereiken. In een drukke kroeg is het achtergrondgeluid vaak 85 dB, waardoor dit geluidsniveau niet voldoende is. Voor muziek raden wij andere niveaus aan. Bij achtergrondmuziek adviseren we net boven het omgevingsgeluid te gaan. Live muziek heeft in een kleine setting 90 dB nodig. Voor disco stellen we 105 dB voor en voor ‘hardere’ muziek kan dit oplopen tot 110 dB.

Wat voor luidsprekers heb je nodig voor genoeg geluid?

Je snapt dus dat je voor spraakversterking minder geluid nodig hebt dan bij muziek. Het vermogen van luidsprekers wordt meestal uitgedrukt in Watt. Het vermogen van luidsprekers wordt meestal uitgedrukt in Watt. Het wattage samen met de gevoeligheid van luidsprekers bepaalt hoe hard het geluid klinkt. Als vuistregel adviseren wij je om de grootte van de ruimte en het aantal mensen te bekijken. Daarna kun je uitrekenen hoeveel Watt je waarschijnlijk nodig hebt. Voor een vergaderruimte of klaslokaal tot dertig personen kan een enkele PA luidspreker van 30 Watt voldoende zijn. Bij een grotere ruimte adviseren wij het gebruik van meerdere luidsprekers voor een betere geluidsspreiding. Voor een middelgrote ruimte, bijvoorbeeld ter grootte van een gymzaal, kunnen twee luidsprekers van 100 Watt voldoende zijn voor spraakversterking.

Voor grotere ruimtes, buitenlocaties of muziek heb je krachtigere geluidsinstallaties nodig. In de open lucht is geen weerkaatsing van geluid is zoals in een zaal. Je hebt meer vermogen nodig om het geluid ver genoeg te laten dragen. Wij adviseren je dan te kiezen voor speakers met een hoger wattage en een groter bereik (spreidingshoek). Bovendien moet je rekening houden met wind bij buitenlocaties. Om je te helpen hebben wij een aantal vuistregels opgesteld.

Hoeveel watt heb ik nodig?

Je kan de volgende vuistregels gebruiken om te kijken of je voldoende vermogen hebt:

• Voor kleine binnenruimtes: 1-3 watt per persoon voor spraakversterking en 2-4 watt per persoon voor achtergrondmuziek.
• Voor grotere binnenruimtes en/of hoog plafond: 3-5 watt per persoon voor spraakversterking en 4-8 watt per persoon voor achtergrondmuziek.
• Voor spraakversterking buiten hou je bij een kleine bijeenkomst 3-5 watt per persoon en bij een grote bijeenkomst 5-10 watt per persoon aan.
• Voor live muziek buiten hou je 10-15 watt per persoon of zelfs meer aan. Maar hou ook rekening met het verschil tussen geluid van muziek en spraak.

Wat is het verschil tussen muziek en spraakversterking?

Bij het versterken van spraak is het belangrijkst dat je elkaar goed kunt verstaan. Stel de middelhoge en hoge tonen goed in. Deze zijn namelijk cruciaal voor het verstaan van spraak.

Voor muziek adviseren we een goede balans te creëren tussen lage, midden- en hoge tonen voor de beste kwaliteit. Wij waarschuwen je dat te veel bas het geluid minder duidelijk kan maken en details kan laten verdwijnen. Bij dansmuziek is dit minder erg, omdat de bas daar zorgt voor energie en ritme.

Simpelweg het volume verhogen kan leiden tot overbelasting en schade aan de luidsprekers. Je kunt beter het geluid balanceren en een subwoofer gebruiken. Subwoofers zijn gemaakt om lage frequenties goed weer te geven. Bovendien leveren ze krachtige bas zonder het geluidsbeeld te verstoren. Zo kun je genieten van meer bas, terwijl je toch een evenwichtige en heldere geluidsweergave behoudt.

Tips voor een betere geluidskwaliteit

Door de volgende tips op te volgen kun je de geluidskwaliteit verbeteren:

• Gebruik in grote ruimtes meerdere luidsprekers: In een kleine ruimte is zelfs één luidspreker al voldoende. In grotere ruimtes is het handig om het geluid gelijkmatig te verspreiden. Door meerdere luidsprekers te gebruiken zorg je voor een consistente geluidsbeleving voor het hele publiek.
• Plaats luidsprekers net boven oorhoogte. Richt ze op het publiek voor een direct en helder geluidspad.
• Vermijd feedback door goede microfoons met cardioïde richtingskarakteristiek te gebruiken (je kunt ze bijvoorbeeld bij ons huren). Plaats ze zo dat ze niet direct op de luidsprekers gericht zijn. Zet de microfoons niet te dicht bij de luidsprekers; houd minimaal drie meter afstand en zorg dat ze niet naast elkaar staan.
• Doe een soundcheck: Dit is echt niet ingewikkeld. Je doet het voordat het publiek er is bijvoorbeeld 1-2 uur voordat het evenement plaatsvind. Test of het volume in op een niveau in te stellen dat helder en duidelijk is. Zet het dan ietsjes harder. De mensen in het publiek zijn namelijk geluidsdempers. Als ze de zaal vullen, wordt het geluid dus meer gedempt. Als de zaal gevuld is, pas je dan eventueel het volume nog een klein beetje aan. Loop met de microfoon rond in de ruimte. Controleer alle microfoonposities in de ruimte op bereik en feedback. Controleer ook batterijniveaus en stel gains en EQ correct in.
• Monitoring tijdens het evenement: Controleer bij aanvang of het volume goed in ingesteld. Pas dat eventueel aan door de main volume te verhogen of te verlagen. Per microfoon kan je dat ook nog aanpassen. Hou tijdens het evenement het signaalniveau en de status van de draadloze microfoons in de gaten op de ontvanger. Neem bij signaalverlies of storingen meteen actie. Wijzig de frequentie of pas de positie van de ontvanger aan.

Problemen met slechte akoestiek

Sommige ruimtes hebben een slechte akoestiek. Wees extra alert in grote open ruimtes met veel steen, beton en glas, zoals sporthallen, kerkgebouwen, fabrieken en open kantoorruimtes. Controleer dit door door de ruimte te lopen en hardop te praten of te zingen. Let op hoe jouw stem klinkt – is het helder of klinkt het hol, nagalmend of onduidelijk? Of doe de klap-test: klap in je handen en tel hardop “21, 22, 23…”. Als de klap nog naklinkt als je bij “23” bent, dan raden wij je aan om iets aan de akoestiek te doen.

Wat kun je doen als het nagalmt? Als je de ruimte permanent inricht, kun je denken aan akoestische panelen. Bij een evenement is dat wat lastiger. Overweeg een andere locatie. Als dat niet (meer) kan, kun je wellicht het volgende doen:

• Check eerst: Gordijnen dicht (snelste oplossing)
• Directe podiumomgeving: Jassenrekken als scherm rond podium
• Probleem-muren aanpakken (stoelen/jassenrekken).
• Algemene ruimte (tafelkleden, kussens, matten).

Tip: Geen stoelen met zachte bekleding? Jassen over stoelen hangen.

Tip 2: In een sporthal kun je wat gymmatten verspreiden over de vloer.

Qua instelling van microfoon en speakers kun je het volgende doen:

• Plaats luidsprekers zodanig dat ze direct geluid zo min mogelijk naar reflecterende oppervlakken zoals muren en ramen sturen. Richt ze meer naar het publiek en minder naar de muren.
• Gebruik richtmicrofoons (cardioïde of supercardioïde). Deze microfoons vangen minder geluid van de zijkant en achterkant op, dus ze pikken minder omgevingsgeluid en nagalm op. De microfoons welke wij verhuren zijn cardioïde.
• Plaats microfoons dichter bij de geluidsbron: Hoe dichter de microfoon bij de spreker of muzikant, hoe sterker het directe geluidssignaal is in verhouding tot de nagalm. Dichterbij spreken is goed. Laat de spreker duidelijk en dichtbij de microfoon spreken.
• Stel het volume bij: In een ruimte met galm lijkt het aantrekkelijk om het volume te verhogen voor betere verstaanbaarheid. Dit werkt echter averechts en verergert de nagalm vaak. Probeer het volume juist iets lager te zetten. Hoe kan je het volume lager zetten en de spreker toch goed verstaanbaar laten zijn. Dit doe je door de gain optimaal in te stellen.

Optimale gain instellen

Wanneer je het volume verhoogt, versterk je niet alleen de spreker maar ook de nagalm en ruis. Wij raden je ookaf om de gain op je microfoon zomaar te verhogen, omdat dit alles inclusief nagalm versterkt.

Hoe stel je de gain optimaal in?

1. Plaats de kanaalfader op “unity gain” (meestal 0dB of “U” markering). Dit is een neutrale positie zonder extra versterking of verzwakking.
2. Laat de spreker/muzikant op het luidste niveau spelen/spreken.
3. Verhoog de gain-knop totdat je een gezond signaalniveau ziet met pieken net onder 0dB. Het gemiddelde signaal ligt tussen -18dB en -12dB, afhankelijk van de meter en toepassing. Je hoort een duidelijk en sterk signaal via je hoofdtelefoonmonitoring.
4. Vermijd clipping (vervorming): Draai de gain niet zo ver omhoog dat het signaal begint te vervormen (clipping). Je herkent clipping aan een vervormd, krakend geluid. Vaak branden er ook rode lampjes op de mixer die “overload” of “clip” aangeven.
5. Na het instellen van de gain regel je met de kanaalfader het totale volume van dat kanaal in de mix. Met een goed ingestelde gain heb je meer “headroom” op de fader. Je kunt het volume nauwkeuriger afstemmen en voorkomt dat ongewenste ruis of nagalm versterkt wordt.

Huren van een microfoon met een speaker

Je kunt bij ons een 200 Watt speaker set met microfoon huren. Daarnaast bieden we de optie om de microfoons apart te huren voor gebruik met de geluidsinstallatie van de locatie. Wij verhuren kwalitatief goede draadloze handheld microfoons van Shure. Deze zijn degelijk, gebruiksvriendelijk en leveren vooral een goed helder geluid. Wij staan klaar om je te adviseren over de beste oplossing voor jouw specifieke situatie.